تاریخ شفاهی اصفهان به روایت حسینیه هنر؛ از پروژه زنان پیشرفت تا ننگ‌سالی
تاریخ انتشار: ۲۴ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۹۳۵۸۳
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، در طول تاریخ نام افراد بزرگی را شنیده‌ایم اما مردم ایران همیشه تاریخ ساز بوده‌اند و از زن و مرد و کوچک و بزرگ در وقایع، نقش‌آفرینی کرده‌اند، این جاست که تاریخ شفاهی به کمک می‌آید تا نقش مردمان در تاریخ کشورشان را ثبت کند، یکی از این مراکز تاریخ شفاهی، حسینیه هنر اصفهان است که به مرکز مطالعات تاریخ شفاهی جبهه فرهنگی انقلاب نیز شهرت دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
صبح سردِ بهمن ماه با هاجر صفائیه، مسوول دفتر مطالعات تاریخ شفاهی جبهه فرهنگی انقلاب اصفهان، وعده می‌کنم، حیاط حسینیه، حوض کوچکی دارد، شمعدانی‌های دور حوض مرا یاد خانه مادربزرگم می‌اندازد، یک باغچه کوچک هم کنارش است، به دعوت خانم صفائیه وارد یکی از اتاق‌ها می‌شویم و گفتوگو را شروع می‌کنیم، برایم سوال می‌شود که حسینیه هنر اصفهان، از چه سالی مشغول فعالیت شده و شروع به چه اقداماتی کرده است؟
صفائیه، اینطور پاسخ می‌دهد: قرار بود اطلس انقلاب شهری در شهرهای مختلف تهیه شود و تحقیق کار تا جایی پیش رفته بود که سال ۹۷ به ما گفتند تدوین و نگارش اطلس انقلاب شهری اصفهان را بر عهده بگیریم، اولین بار بود که اطلس محله‌محور کار می‌شد، کار ما بحث محله‌نگاری را عمیق می‌کرد و از وجوه مختلفی به محله می‌پرداخت و طبق بررسی‌های انجام گرفته، چگالی خاطرات و محتوای محله علیقلی‌آقا از سایر محلات اصفهان، بالاتر بود.
مسوول حسینیه هنر اصفهان گفت: در اطلس، بافت تاریخی، آیین‌ها و مراسم‌ها و فعالیت‌های انقلابی این محله به دلیل وجود خانه آیت‌الله خادمی را روایت کردیم و در ادامه صحبت‌هایش اینطور خاطرنشان کرد: رفته رفته جمعی از محققین، پیاده‌سازها و پژوهشگران به خط تولید ما اضافه شدند و کار جلو رفت.
وی در مورد کتاب‌های اطلس اینگونه توضیح داد: اطلس‌ها کتاب‌هایی تصویرمحورند و قرار است مکان و وقایع را شرح دهند، در شهرهای دیگر مثل سبزوار، کاشان و اراک کل رویدادهای شهری از سال ۴۲ تا ۵۷ کار شده و شبیه یک روزشمار است، ولی در اطلس محله علیقلی‌آقا روزنگار عمل نکردیم، اطلس اصفهان، مکان‌محور است و شبیه آن است که دست گردشگر را بگیری و او را توی محله علیقلی‌آقا بچرخانی و وقایع سال‌های ۴۲ تا ۵۷ را برایش روایت کنی.
حکومت شهری اصفهان به فرماندهی یک روحانی
صفائیه با اشاره به اینکه این اطلس، دارای پنج فصل است، بیان کرد: مهمترین فصل‌های کتاب اطلس، مربوط به ماجرای تحصن مادران زندانیان سیاسی با محوریت خانه آیت الله خادمی بوده و روایتش به پنجم رمضان و وقایع نزدیک انقلاب می‌رسد، روایت خبرنگار لوموند از مدل حکومتی آن زمان با محوریت منزل آیت الله خادمی بر شهر و زمانی که رژیم در حال سقوط است، جالب است؛ خبرنگار لوموند می‌گوید رژیم دارد سقوط می‌کند، هنوز حکومتی مستقر نشده ولی مردم اصفهان خودشان دارند شهر را اداره می‌کنند و مرکز این حکومت شهری، خانه آیت‌الله خادمی است، گزارشی که خبرنگار لوموند می‌دهد از حواشی اعتصاب، نحوه مدیریت و رسیدگی به خانواده‌های فقیر و بحث کمیته خادم الحسین که نظم شهری را بر عهده دارد، است.
جلسات قرآن نیروپرور در دهه ۴۰
حین مصاحبه حواسم به طاقچه‌های قدیمی و صندوقچه‌های روی آن است، نگاهی به صندلی‌های منبت داخل اتاق می‌اندازم که مسوول حسینیه هنر اصفهان برایم می‌گوید محله علیقلی‌آقا روضه‌های خانگی زیادی داشته، یکی از روضه‌ها در خانه‌ای بوده که صاحبخانه، موقع خواندن روضه، کاه می‌پاشیده، همچنین جلسات قرآنی زیادی از دهه ۴۰ شروع شده و همچنان ادامه دارد، بسیاری از آدم‌هایی که نقش اساسی در انقلاب داشتند، در این جلسات قرآن بزرگ شدند.
صفائیه در خصوص مساجدی که در دوران انقلاب نقش اساسی در تربیت فرزندان انقلاب برعهده داشتند، گفت: مسجد علیقلی آقا، گروه تئاتر و سرود شاخصی داشته حتی در دهه ۶۰ در شهرک دارخوین اجرا داشتند و اولین عقد مسجدی را در این مسجد با حضور مردم محله، داشتیم، زمان جنگ هم پایگاه آموزش نظامی و کمیته‌های شهری بوده، همچنین مسجد میرزاباقر، مکانی برای پشتیبانی جنگ حساب می شده است.
وی همچنین ادامه می‌دهد: استاد پرورش، دهه ۴۰ در مسجد حاج رسولی‌ها تفسیر می‌گفت و کتاب تفسیر سوره کهفش آن زمان چاپ شد و ساواک چندین بار قصد داشت این جلسه را تعطیل کند.
مکان حسینیه هنر، قدیمی است، پاهایم یخ زه، آفتاب زمستان خودش را به زور رسانده پشت پنجره آبی حسینیه و سعی دارد از پرده‌های توری عبور کند، گوشم به حرف‌های خانم صفائیه است که می‌گوید: در این محله مدارس زیادی داشتیم، برآورد من به عنوان محقق، این بود که قشر مذهبی و انقلابی در دهه ۴۰ به این نتیجه می رسد که بهترین راه مبارزه با رژیم این است که مدرسه داشته باشند تا بتوانند روی قشر جوان اثربگذارند، شیطنت بچه‌های مدرسه نبوی‌منش که آن زمان مدرسه نمونه بود، خاطرات جذابی را از برخوردشان با ساواک رقم می‌زند.
مسوول حسینیه هنر اصفهان اسم چند مدرسه دیگر محله علیقلی‌آقا را می‌آورد، یکی از این مدارس مدرسه بانو امین است، او می‌گوید، این مدرسه محل امنی برای تحصیل دخترها بود، چون آن زمان دخترها نمی‌توانستند در مدرسه باحجاب باشند ولی در مدرسه بانوامین خیالشان راحت بود و حتی بعد از دیپلم هم می‌توانستند همان جا به عنوان معلم مشغول به کار شوند.
تاریخ شفاهی را محدود نکنیم
سوال بعدی‌ام از خانم صفائیه این بود که حسینیه هنر اصفهان بیشتر سراغ چه افرادی می‌رود و او توضیح داد: وقتی وارد عرصه تاریخ شفاهی می‌شویم تنوع موضوعات زیاد است، ارگان‌‌های مختلف خاطرات شهدا را جمع‌آوری می‌کنند و موازی‌کاری زیاد است حتی ممکن است بارها کتاب درباره برخی شهدا چاپ شده باشد ولی خیلی عرصه‌ها را کار نکرده باشندف، برای همین بنای کار ما، عرصه‌های کمتر کار شده است؛ برای همین رفتیم سراغ خاطرات مربیان دهه ۶۰ و نهضت سوادآموزی.
وی معتقد است تاریخ شفاهی را منحصر به زمان گذشته و محدوده تاریخی خاصی نمی‌دانیم و می‌گوییم بعد از انقلاب هم باید وقایعش ثبت شود برای همین تاریخ شفاهی پیشرفت را تعریف می‌کنیم.
مصاحبه با بیش از ۲ هزار چهره شاخص
حسینیه هنر اصفهان با گذشت بیش از سه سال از تاسیسش، با بیش از ۲ هزار چهره شاخص مصاحبه کرده است، مسوول حسینیه هنر اصفهان این آمادگی را دارد که این افراد را به عنوان یادمان شهری به شهرداری معرفی کند، خانم صفائیه همچنین می‌گوید غیر از ۲۵ آبان، وقایع مهم دیگری از جمله تحصن مادران زندانیان سیاسی که در کشور بی‌نظیر است را داریم که حسینیه هنر اصفهان، می‌تواند آن وقایع را معرفی کند.
فرق تاریخ و تاریخ شفاهی چیست؟
از مسوول حسینیه هنر اصفهان در مورد تعریف تاریخ شفاهی می‌پرسم و او اینگونه جواب می‌دهد: همیشه از تاریخ، روایت نخبگانی داشتیم و تاریخ توسط درباری‌ها و افراد خاص روایت می‌شده، در تاریخ شفاهی تکیه ما روی مردم است و اعتقاد ما بر این است که تک تک آدم‌های جامعه می‌توانند خودشان وقایع را روایت کنند؛ تاریخ صرفا تاریخ مکتوب نیست، آدم‌هایی که راوی هستند، گفتارشان سند است.
وی می‌گوید پروژه‌های ما شامل پروژه زنان پیشرفت، انتخابات، بازاریان اصفهان، محله و...است و در این رابطه توضیح می‌دهد: بیش از ۳۰ پروژه داشتیم که با ۲ هزار و ۵۰۰ نفر مصاحبه شده است و تا آخر امسال کتاب‌های چاپ شده حسینیه هنر اصفهان به ۱۰ عنوان خواهد رسید، یکی از پروژه‌های بزرگ ما کشف حجاب، ممنوعیت روضه و قحطی بود که طی دو سال و در اوج کرونا با ۲۷۰ نفر مصاحبه کردیم و ننگ‌سالی و چند کمیک‌موشن از جمله خروجی‌های آن است.
صفائیه در خصوص پروژه‌ها تصریح می‌کند: پروژه زنان پیشرفت به معرفی خانم‌های شاخص علمی اصفهان که دوره رشد و بالندگی‌شان در ۴۰ ساله انقلاب شکل گرفته می‌پردازد، همینطور به زنان در ابعاد دیگر فرهنگی و جهادی پرداختیم، در پروژه بازار اصفهان نیز خاطرات بازاریان انقلابی جمع شده، اگرچه خاطرات پیشگامان انقلاب و بازار و اصناف و مشاغلی که از بین رفته بود جمع آوری شده بود ولی ما پروژه ای تحت عنوان بازاریان انقلابی نداشتیم و خروجی اش تحت عنوان کلیپ‌های سرای انقلاب منتشر شده است.
کار حسینیه هنر به نظرم کار جدید و البته مهمی است، تاریخ شفاهی هنر، تاریخ شفاهی پیشرفت، تاریخ شفاهی جهاد و عناوین دیگر را در سایر مجموعه‌ها ندیده بودم؛ همانطور که داشتم کتابخانه حسینیه هنر را گز می‌کردم و لا به لای عناوین مختلف کتاب‌ها می‌گشتم، ظرافت کار محقق در حسینیه هنر اصفهان را پرسیدم و مسوول حسینیه هنر اصفهان بیان کرد: مصاحبه‌های حسینیه هنر براساس وقایع زمانی و تاریخی است، نه تجربه‌نگاری، محققین حسینیه هنر اصفهان، قبل از شروع مصاحبه، ساعت‌ها به مطالعه و پژوهش می‌پردازند و هر پروژه را براساس زمان‌ها، مکان‌ها و وقایع تاریخی پیش می‌برند، ضمن آنکه کارها زیر نظر کارشناس‌ها و اساتید مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
پایان پیام/۶۳۱۲۴/آ
منبع: فارس
کلیدواژه: تاریخ شفاهی دفتر مطالعات تاریخ شفاهی جبهه فرهنگی انقلاب انتشارات راه یار محله علیقلی آقا آیت الله خادمی تاریخ شفاهی کتاب ها آن زمان دهه ۴۰
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۹۳۵۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روند پیشرفت خوابگاه‌های دانشجویی استان هرمزگان بررسی شد
استاندار هرمزگان در جلسه شورای مسکن طی بررسی روند پیشرفت خوابگاه‌های دانشجویی استان،گفت: پرداخت تسهیلات بانکی با مدل مشارکت چالش جدی پروژه خوابگاه‌های متأهلی استان است. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بندرعباس، نشست شورای مسکن استان هرمزگان عصر یکشنبه نهم اردیبهشت ماه به ریاست استاندار هرمزگان با حضور مدیران دستگاه‌های اجرایی و حضور ویدئوکنفرانسی فرمانداران برگزار شد.
مهدی دوستی در روند بررسی مصوبات جلسه پیشین همچنان بررسی روند تأمین زمین در روستاهای فاقد اراضی مناسب را در صدر قرارداد و گفت: از51 روستای تکلیف شده به فرمانداران برای تأمین نیاز اراضی روستاها و آغاز فرایند الحاق، 19 روستا انجام شده و هنوز 31 روستای بلاتکلیف در استان داریم که باید فرمانداران با نظر مردم محلی نسبت به حل این مشکل اقدام کنند.
وی در بررسی روند احداث خوابگاه‌های دانشجویی استان تاکید داشت: استفاده از متراژهای ترکیبی 30 متری تا 55 متری متناسب برای دانشجویان مجرد، متأهل و متأهل دارای فرزند الگوی مناسبی است اما چالش جدی پروژه‌ها تعریف تسهیلات در مدل مشارکتی یعنی تسویه بعد از اتمام مرحله سفتکاری است که باید در سطح وزارت علوم حل شود.
استاندار هرمزگان همچنین آخرین فرصت اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام مسکن مهر بندرعباس، رودان و میناب را دهه فجر 404 اعلام کرد و افزود: در پروژه‌های مسکن ملی بویژه در بستک، رودان و پیامبراعظم نیز که تا شهریور وارد مرحله نازک کاری می‌شوند مردم می توانند نسبت به خرید انشعاب برق اقدام کنند.
استاندار هرمزگان، پیشرفت امور زیربنایی با اولویت آب و برق را ضروری دانست و عنوان داشت:لازم است همزمان در جدول گزارشات پیشرفت پروژه‌ها به تفکیک شهرستان‌ها و براساس زمانبندی، این گزارش مهم نیز گنجانده و ارائه شود.
انتهای پیام/864
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»